Sıcak çarpması vücudun ısı ayarlama mekanizmasını bozarak ölüme kadar giden sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Uzm. Dr. Tuncay filiz, yaz sıcaklarının başladığına dikkat çekip "sıcak çarpması"na karşı uyarılarda bulundu. Sıcak çarpmasının vücudun termoregülasyon (beden ısısı ayarlama merkezi) mekanizmasının ayarlarını bozduğunu, bu bozulma sonucunda vücut ısısının düşme yerine çok yüksek derecelere çıkabildiğini belirten Uzm. Dr. Filiz, "Vücut ısımız 41 dereceyi aşınca beyin hücrelerinde ciddi tahribatlar oluşur ve termoregülasyon mekanizması devre dışı kalır. Basit ama etkili yöntemlerle korunmak mümkün" dedi.
Acıbadem Bayraklı Tıp Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Tuncay Filiz, nem arttıkça daha da fazla hissedilecek sıcaklıkların sağlığımıza olumsuz etkileri konusunda önemli bilgiler verdi. Uzm. Dr. Filiz vücudumuzun sıcak ya da soğuk ortamlarda ısısını korumak için beyin tarafından yönetilen, termoregülatör denilen bir ısı ayarlama mekanizmasına sahip olduğunu söyledi. Bu mekanizmanın bozulmasının ölüme kadar giden ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirten Uzm. Dr. Filiz, şöyle konuştu: “Sıcak çarpması, aşırı sıcak etkisiyle yaşam fonksiyonlarının bozulması, yaşam fonksiyonlarındaki bu bozulma vücudumuzun termoregülasyon mekanizmasının zarar görmesi demektir. Beden ısımızı düzenleyen bir mekanizma olan termoregülasyon, beynimiz tarafından kontrol edilir. Bu sayede vücut ısımız sıcak ortamlarda düşer, soğuk ortamlarda ise yükselerek 36,8 +- 0,4 oC arasında dengede tutulur. Vücut ısımız 41 dereceyi aşınca beyin hücrelerinde ciddi tahribatlar oluşur ve termoregülasyon mekanizması devre dışı kalır. Sıcak çarpmalarında ateş çok yüksektir, 41 derece üzerine çıkar. Aşırı terleme su kaybına yol açar. Tuz ve sıvı kaybına bağlı olarak solunum sayısı artar, nefes darlığı, nabız hızlanması, tansiyon düşmesi, baş ağrısı, bulantı, kusma ve baş dönmesi ortaya çıkar. Gerekli önlemler alınmaz ve tedavi edilmezse bilinç kaybı ve koma gelişir.”
Kimler etkilenir ve riskli ilaçlar
İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Filiz, kalp ve damar hastalarının, yaşlıların ve kronik hastalıkları nedeniyle sürekli ilaç kullananların sıcak çarpması risk grubunu oluşturduklarını söyledi. Filiz, "Sıcak çarpmasında risk oluşturan ilaçlar ise beta blokerler, tranklizanlar, diüretiklerdir" diyerek bu risk gruplarını ve bu ilaçları kullanan hastaları uyardı.
Nasıl korunuruz
Uzm. Dr. Filiz, sıcak çarpmasına karşı alınacak önlemlerin basit ama etkili olduğunu vurguladı. Filiz, "Sıcak çarpmasına karşı açık renkli, bol giysiler giyin. Serin ortamlarda bulunun. Alkollü içecekleri azaltın, yağsız ve hafif yemekler tüketin. Her gün en az 2.5 litre su için. Şapkasız sokağa çıkmamaya özen gösterin. Saat 10.00 ile 15.00 arası sokağa çıkmayın. Ağır sporlar yapmayın" dedi.
Sıcak çarpması bulguları ve ilk yardım
Sıcak çarpmasına maruz kalan kişide şiddetli baş ağrısı, baş dönmesi, yüksek ateş, bulantı, bilinç bulanıklığı görülebileceğini belirten Uzm. Dr. Filiz, ateşin hızla düşürülmemesi gerektiğinin altını çizdi. Hastanın serin ve gölge bir yere alınarak giysilerinin çıkartılmasını, ateşinin ölçülmesi gerektiğini belirten Uzm. Dr. Filiz, sözlerini şöyle sürdürdü: "Ateş 40 derece üzerinde ise tüm vücudu ılık suya batırılmış sünger ya da çarşaf ile silinmelidir. Ateş 39 dereceye indiğinde soğutma işlemi yavaşlatılmalıdır. Ateşin hızlı bir şekilde düşürülmesi doğru değildir. Bu nedenle buz ya da aşırı soğuk kompresler uygulanmamalıdır. Tüm gayretlere rağmen ateş düşmez ya da bilinç bulanıklığı devam ederse mutlaka hastaneye sevk edilmelidir. Tansiyon düşük ise, sırt üstü yatırılmalı, bacaklar yukarıya kaldırılmalıdır. Bilinç açık ise tuzlu ayran ya da soda içirilmeli, bilinç bulanık ise 112 aranmalı, hastaneye sevki sağlanmalıdır."
