Gürer: Gıda fi­yat­la­rı bu bakış ile düş­mez

Gürer, tarım ke­si­mi borç yükü ve des­tek­le­rin ye­ter­siz­li­ği­ni vur­gu­lar­ken, ta­rım­da ya­şa­nan so­run­la­rın daha da de­rin­le­şe­ce­ği uya­rı­sın­da bu­lun­du.
“ÇİFTÇİNİN BORCU 800 MİLYAR LİRAYI AŞTI”
CHP Niğde Mil­let­ve­ki­li Ömer Fethi Gürer, yap­tı­ğı açık­la­ma­da çift­çi­le­rin borç yü­kü­ne dik­kat çe­ke­rek, “2025 yı­lın­da çift­çi­le­ri­miz ban­ka­la­ra 784 mil­yar lira kredi bor­cuy­la girdi. Pi­ya­sa­ya olan borç­la­rıy­la bu rakam 800 mil­ya­rın üze­rin­de. İki mil­yon üç yüz bin ci­va­rın­da ÇKS’ye ka­yıt­lı çift­çi­miz var. Borç­lu ol­ma­yan çift­çi­miz yok.” dedi.
Bu tab­lo­ya rağ­men, ik­ti­da­rın tarım ke­si­mi­ne yö­ne­lik ye­ter­li des­te­ği sağ­la­ma­dı­ğı­nı be­lir­ten Gürer, Tarım Ka­nu­nun 21. mad­de­si­ne işa­ret etti: “Tarım ka­nu­nun 21. mad­de­si­ne göre milli ge­li­rin yüzde bi­ri­nin çift­çi­ye ve­ril­me­si ge­re­ki­yor. 2025 yılı için bu des­tek 615 mil­yar lira ol­ma­lıy­dı. Oysa çift­çi­ye ay­rı­lan des­tek 135 mil­yar li­ra­da kaldı. Cum­hur­baş­kan­lı­ğı ve­ri­le­ri­ne göre
Ta­rım­sal des­tek­le­me büt­çe­sin­de Mazot için 20 mil­yar TL ,gübre için 8 mil­yar 281 mil­yon TL, ser­ti­fi­ka­lı tohum ve fidan kul­la­nı­mı için 2 mil­yar 352 mil­yon TL ,Fın­dık için 901 mil­yon TL, Çay Bu­da­ma Taz­mi­na­tı ve mas­raf­la­rı için 2 mil­yar TL, fark öde­me­si için hu­bu­bat ve bak­li­ya­ta 32 mil­yar 489 mil­yon TL, Çay için 2 mil­yar 500 mil­yon TL, Arz açığı olan ürün­ler kütlü pamuk, dane zey­tin, ay­çi­çe­ği, soya fa­sul­ye­si, ka­nı­ka, dane mısır, aspir için 7 mil­yar 337 mil­yon TL ,Hay­van­cı­lık des­tek öde­me­le­ri için 27 mil­ya­r­150 mil­yon TL,Kır­sal Kal­kın­ma amaç­lı Ta­rım­sal Des­tek­ler için 10 mil­yar 200 mil­yon TL, Ta­rım­sal Des­tek­le­me Tarım Si­gor­ta­sı için 20 mil­yar TL Diğer ta­rım­sal amaç­lı des­tek­ler ser­ti­fi­ka­lı fidan ve tohum üre­ti­mi, ta­rım­sal yayım da­nış­man­lık, çift­lik mu­ha­se­be veri ağ, AR-GE, Li­sans­lı de­po­cu­luk ,ta­rım­sal su­la­ma elekt­rik des­te­ği ,ta­rım­sal su­la­ma amaç­lı su kul­la­nım hiz­met be­de­li des­tek­le­ri için­de 724 mil­yon TL olmak üzere top­lam­da 135 mil­yar TL 2025 yı­lın­da Büt­çe­den des­tek ve­ril­me­si plan­lan­dı. Tarım Ka­nu­nu­na göre ve­ril­me­si ge­re­ken 615 mil­yar TL den 480 mil­yar TL ke­sin­ti ya­pıl­mış oldu. Des­tek­ler­de za­ma­nın­da ve­ril­me­di­ği gibi çift­çi ve be­si­ci için bö­lün­dü­ğün­de düşük ra­kam­lar or­ta­ya çı­kı­yor. Bu­za­ğı için ve­ri­len des­te­ğe 50 kilo süt yemi iki torba dahi alı­na­mı­yor. Top­la­ma ra­kam­lar da­ğı­lın­ca an­lam­lı ol­mu­yor. Ağus­tos 2024 ha­sa­dı biten buğ­day des­te­ği daha ve­ril­me­di. 2025 yılı mart ayın­da ve­ri­le­ce­ği söy­le­ni­yor. Bu du­rum­da des­tek­te enf­las­yon­la eri­yor ve des­tek bir fayda sağ­la­mı­yor .”dedi.
“MA­ZOT­TA VERGİ YÜK­SEK, DES­TEK DÜŞÜK”
CHP Niğde Mil­let­ve­ki­li Ömer Fethi Gürer, çift­çi­le­re yö­ne­lik mazot des­te­ği­nin de ye­ter­siz ol­du­ğu­nu vur­gu­la­dı. “2025 yı­lın­da büt­çe­den çift­çi­ye yal­nız­ca akar­ya­kıt­tan ve­ri­len des­tek 20 mil­yar lira. Yani mazot des­te­ği 20 mil­yar lira. Oysa ÖTV ve KDV ola­rak çift­çi­den bunun iki ka­tın­dan fazla vergi alı­nı­yor,” diye ko­nuş­tu. Gürer, “Çift­çi diyor ki bize 20 mil­yar lira mazot des­te­ği­ni ver­me­yin. Ma­zot­ta ÖTV ve KDV’yi kal­dı­rın. Yılda or­ta­la­ma 3-3,5 mil­yar litre tarım ke­si­mi mazot tü­ke­ti­yor, 50 mil­ya­ra yakın vergi ödü­yor. Böyle olun­ca ma­zot­ta­ki des­tek de des­tek an­la­mı­na gel­mi­yor.” dedi.
“ALIM FİYAT­LA­RI ENF­LAS­YO­NUN AL­TIN­DA OL­MA­MA­LI”
Çift­çi­le­rin üret­ti­ği ürün­le­rin sıkı para po­li­ti­ka­sı ne­de­ni ile TMO ta­ra­fın­dan uy­gu­la­nan düşük alım fi­yat­la­rı kay­gı­sı­nı da ya­şa­dı­ğı­nı be­lirt­ti. Ömer Fethi Gürer, bu du­ru­mun üre­tim­de yeni so­run­la­ra yol aça­ca­ğı­nı söy­le­di. Gürer “2024 yı­lın­da yal­nız hu­bu­bat­ta ön­gö­rü­len­den 3 mil­yon 400 bin daha düşük üre­tim oldu. Fark­lı ne­den­ler­le or­ta­ya çıkan üre­tim kaybı düşük alım fi­ya­tı uy­gu­lan­dı­ğın­da yeni so­run­la­ra neden ola­bi­lir. Bu yıl için mut­lak su­ret­te kamu alım fi­yat­la­rı enf­las­yo­nun al­tın­da kal­ma­ma­lı­dır,” dedi.
CHP Niğde Mil­let­ve­ki­li Ömer Fethi Gürer, artan girdi ma­li­yet­le­ri­nin çift­çi­le­ri zor du­rum­da bı­rak­tı­ğı­nı dile ge­tir­di.
Girdi ma­li­yet­le­rin­de­ki ar­tı­şın çift­çi­yi nasıl et­ki­le­di­ği­ni ör­nek­ler­le açık­la­yan Gürer, “Son dö­nem­de güb­re­ye gelen zam­lar­la çift­çi­nin gübre kul­la­nı­mı da azalt­tı. Sü­rek­li güb­re­ye zam ge­li­yor. 2020 yı­lın­da tonu 2140 TL olan DAP gübre 2024 yı­lın­da 18bin 350 TL ile baş­la­yan ton fi­ya­tı 24Bin 700 TL ile bitti. Bir yılda gelen zam 2020 yılı fi­ya­tı kat­la­dı. Üre Güb­re­de de 2020 yı­lın­da tonu 1860Tl iken 2024 yı­lı­na 12 bin 600 TL ton fi­ya­tı ile baş­la­yıp 17 bin 250 TL ile 2024 yı­lı­nı ta­mam­la­dı. En çok kul­la­nı­lan taban ve üst gübre fi­yat­lar bu kadar ar­tar­ken gıda da fi­yat­lar nasıl dü­şecek.? Daha çift­çi to­hu­mu top­ra­ğa at­tı­ğın­da girdi fiyat bir yıl ön­ce­ki­ne göre kat­la­mış olu­yor. İlacı, to­hu­mu, güb­re­si, ma­zo­tu, tarla ki­ra­sı, elekt­ri­ği, iş­çi­li­ği art­tık­ça girdi ma­li­yet­le­ri­nin yük­sel­me­si çift­çi­nin ge­lir-gi­der den­ge­si­ni bo­zu­yor. Ma­li­yet kat­lı­yor. Düşük alım fiyat uy­gu­la­ma­sı da çift­çi­yi bo­ğu­yor.” dedi.
YEM DE DUR­MU­YOR
CHP Niğde Mil­let­ve­ki­li Ömer Fethi Gürer AKP ik­ti­da­rı­nın 2010 yı­lın­da baş­la­dı­ğı et ve hay­van it­ha­la­tı­nı “sü­rek­li bi­ti­re­ce­ğiz” diye diye hay­van it­ha­la­tı­na devam et­ti­ği­ni ve 2025 yı­lın­da da it­ha­la­tın sü­re­ce­ği açık­lan­dı­ğı­na işa­ret ede­rek “Hay­van­cı­lık ya­pan­lar­da yeme sü­rek­li zam ge­li­yor ol­ma­sın­dan dert­li­ler. Et ve süt be­si­ci­si yem fi­yat­la­rı süb­van­se edi­lip, ithal ye­ri­ne yerli hay­van­cı­lı­ğı ge­liş­ti­ril­me­si sağ­lan­ma­dık­ça so­run­lar bit­mez, et ucuz­la­maz böyle gi­der­se sütte de so­run­lar kat­lar. Olan hay­van­cı­lık yapan ile rafta ürün alana olur, arada ara­cı­lar, İtha­lat­çı­lar ka­zan­cı kat­lar” diye ko­nu­şu­yor­lar “ dedi.
“DES­TEK­LERİN YE­TERSİZLİĞİ ÜRETİMİ ZOR­LAŞ­TI­RI­YOR”
CHP Mil­let­ve­ki­li Ö. Fethi Gürer, des­tek­le­rin ye­ter­siz­li­ği ne­de­niy­le çift­çi­le­rin üre­tim­de zor­lan­dı­ğı­nı be­lir­te­rek, ik­ti­dar çift­çi­le­re ger­çek­çi ve ye­ter­li des­tek­ler sağ­la­ma­lı­dır. Des­tek­le­rin ye­ter­siz ol­ma­sı çift­çi­yi üre­tim­de zor­lu­yor.
2025 yılı için­de çift­çi­ye ye­ter­li des­tek ve­ril­mez­se çift­çi­ler için zor bir yıl daha, üre­ti­ci­yi de çift­çi­yi de be­si­ci­yi de bek­li­yor. Ta­rım­da so­ru­nun var­lı­ğı­nı gör­me­den çözüm olmaz. Gıda fi­yat­la­rı bu zih­ni­yet ile düş­mez” uya­rı­sın­da bu­lun­du. (CHP)